OI EΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΤΟ 2016 & ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ

Οι τιμές πώλησης των ακινήτων συγκρατούνται, με μικρό ρυθμό πτώσης το 2016.

Παρόλα αυτά σε περιβάλλον κρίσης οι επιχειρηματικές προσδοκίες στον κατασκευαστικό τομέα παραμένουν περιορισμένες. Οι συναλλαγές των ακινήτων χαρακτηρίζονται απο επιφυλάκτικοτητα λόγω της γενικότερης αβεβαιότητας, της υψηλής φορολόγησης της ιδιοκτησίας και του θεσμικού πλαισίου που εμποδίζει τις επενδύσεις στις κατασκευές. Το κόστος κατασκευής παραμένει επίσης υψηλό , ειδικά στις τιμές των οικοδομικών υλικών, παρά την μείωση του κόστους εργασιών, και η έλλειψη ρευστότητας επιτείνει το πρόβλημα του κόστους.

Η ανάκαμψη της ελληνικής αγοράς ακινήτων προϋποθέτει σταθεροποίηση της οικονομίας, διαρθρωτικές αλλαγές―πρωτίστως στον τομέα της μείωσης φορολόγησης των ακινήτων― ώστε να αναδειχθούν και να γίνουν πραγματικά ελκυστικές οι επενδυτικές ευκαιρίες της αγοράς αυτής, όπως εκτιμά η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ)*. Λοιποί παράγοντες που αναμένεται να ενισχύσουν την αγορά είναι η εκκίνηση της χρηματοδότησης (ξένες επενδύσεις , στεγαστικά , επιχειρηματικά δάνεια), οι εξελίξεις στον κατασκευαστικό τομέα, η μείωση της γραφειοκρατίας και των καθυστερήσεων στην προώθηση επενδύσεων (αδειοδότηση κλπ), η ενίσχυση των επιχειρηματικών προσδοκιών και του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι η δημοσιονομική προσαρμογή την περίοδο της τρέχουσας κρίσης από το 2010 στηρίζεται ως επί το πλείστον σε μέτρα εισπρακτικού χαρακτήρα, υπάρχει ο κίνδυνος η αυξημένη επιβάρυνση των ιδιοκτητών να έχει μεγαλύτερες του αναμενομένου αρνητικές συνέπειες με ‘πάγωμα’ συναλλαγών. Συνεπώς, θα ήταν ευκταία η βελτίωση συνολικά του μίγματος δημοσιονομικής πολιτικής.

Όπως αναφέρεται στην Εκθεση, από την έναρξη της κρίσης επιδεινώνονται οι εμπορικές τιμές σε όλες τις κατηγορίες ακινήτων με πιέσεις σε τιμές πώλησης και μισθωμάτα. Η επιδείνωση αυτή περιορίστηκε τους πρώτους εννέα μήνες του 2016, με μικρότερο ρυθμό σε σχέση με τα προηγούμενα έτη.

Ειδικότερα στην αγορά των διαμερισμάτων, η μείωση των τιμών συνεχίστηκε και το 2016, με πιο συγκρατημένους ρυθμούς. Ενδεικτικά, όπως αναφέρεται στην έκθεση εκτιμάται ότι το γ' τρίμηνο του 2016 οι τιμές των διαμερισμάτων (σε ονομαστικούς όρους) ήταν κατά μέσο όρο μειωμένες κατά 1,5% σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2015, έναντι μείωσης 6% το αντίστοιχο τρίμηνο του 2015 (για το σύνολο του 2015 οι τιμές των διαμερισμάτων μειώθηκαν με μέσο ετήσιο ρυθμό 5,1%).

Η συνολική πτώση την περίοδο 2008-16 στις τιμές διαμερισμάτων είναι 41,7%, ενώ η υποχώρηση των τιμών πώλησης εξακολουθεί να είναι εντονότερη στα δύο μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας (Αθήνα: -43,8% και Θεσσαλονίκη: -45,6%), καθώς και στα παλαιότερα και μεγαλύτερου εμβαδού ακίνητα στις σχετικά ακριβότερες περιοχές της χώρας. Η πτώση τιμών σχετίζεται με την παλαιότητα αρκετών ακινήτων, την κακή οικονομική κατάσταση στην αγορά, την μη-χορήγηση στεγαστικών δανείων και την υπερφορολόγηση της ιδιοκτησίας ακινήτων.

Στον κλάδο των επαγγελματικών ακινήτων, η τάση σταθεροποίησης των ονομαστικών τιμών γραφείων που καταγράφηκε κατά το 2015 (-0,1%) συνεχίστηκε και κατά το α' εξάμηνο του 2016, με οριακή αύξηση των τιμών κατά 0,2% σε σχέση με το β' εξάμηνο του 2015. Οι ονομαστικές τιμές των καταστημάτων, οι οποίες κατά το 2015 εξακολούθησαν να εμφανίζουν σημαντικούς ρυθμούς μείωσης, της τάξεως του 3,5% για το σύνολο της χώρας, το α’ εξάμηνο του 2016 παρουσιάζουν τάσεις σταθεροποίησης, με το ρυθμό μείωσης να διαμορφώνεται πλέον στο 0,8% σε σχέση με το β’ εξάμηνο του 2015.

Τα ακίνητα ορισμένων κατηγοριών θα μπορούσαν να αναδειχτούν ως δυναμική επενδυτική επιλογή με μακροπρόθεσμο ορίζοντα.

Η αντιμετώπιση του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων ενυπόθηκων δανείων είναι σημαντική για την ανάκαμψη της αγορά ακινήτων, ειδικά σε ο, τι αφορά την προσφορά ακινήτων προς πώληση τα επόμενα έτη (από πλειστηριασμούς ή υποψήφιους πωλητές) και την χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας (αύξηση ρευστότητας από τις τράπεζες).

Το 2016 υιοθετήθηκαν πολλές αλλαγές του θεσμικού πλαισίου και άρχισαν να ακολουθούνται πρακτικές που θα βοηθήσουν αποφασιστικά στο άμεσο μέλλον στην αντιμετώπιση του προβλήματος της διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Τέλος, η ανάκαμψη της αγοράς ακινήτων δυνητικά θα προσφέρει υψηλές αποδόσεις, στα επαγγελματικά και τουριστικά ακινήτα, σε συνδυασμό με τις μειωμένες τιμές πώλησης που έχουν διαμορφωθεί, αλλά και με πρόσθετους παράγοντες όπως η δυναμική του τουρισμού, η ανάπτυξη των υποδομών και οι προοπτικές ανάπτυξης συγκεκριμένων τομέων της οικονομίας.

*Ενδιάμεση Εκθεση της ΤτΕ, Δεκ. 2016

ΜΙΧΑΛΗΣ ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ- Ηλεκτρονικός Μηχανικός-ΜΒΑ